De Vlaamse waterzuiveraar Aquafin krijgt 50 miljoen euro extra kapitaal toegestopt van de Vlaamse overheid. Dat versterkt de balans nu de groep tot 1 miljard moet investeren om de waterkwaliteit in ons land op te krikken. De waterkwaliteit in Vlaanderen is de voorbije decennia verbeterd, maar nog niet fantastisch. De kans is groot dat Vlaanderen een belangrijke Europese doelstelling, dat alle oppervlaktewater ten laatste in 2027 van goede kwaliteit moet zijn, niet haalt. Om te slagen moet de landbouw inspanningen doen en moeten zowat alle residentiële woningen aangesloten zijn op een rioleringsnet met waterzuiveringsinstallaties. Op dit moment is zo’n 85 procent aangesloten, blijkt uit cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Die noteert ook een stagnering, nadat grote sprongen voorwaarts zijn gemaakt sinds de jaren 90, toen de zuiveringsgraad 25 procent bedroeg. Sommige woningen hebben een klein eigen zuiveringssysteem (IBA), maar een op de acht woningen loost nog ongezuiverd afvalwater.
Schulden
Om daar iets aan te doen moeten gemeenten extra riolering aanleggen, en moet Aquafin op bovengemeentelijk niveau investeren in grote waterinfrastructuur. Het bedrijf, dat in handen is van de Vlaamse overheidsholding PMV, bezit een patrimonium van 3,4 miljard euro met ruim 300 afvalwaterzuiveringsinstallaties, bijna 2.000 pompstations en meer dan 6.500 kilometer leidingen.
Jaarlijks groeit dat patrimonium met ruim 3 procent en moet oudere infrastructuur vernieuwd worden, goed voor ruim 180 miljoen aan investeringen. ‘De komende vijf jaar zal Aquafin tussen 900 miljoen en 1 miljard euro investeren’, zegt CEO Jan Goossens.
Die investeringsgolf zal Aquafin, net als in het verleden, vooral met schulden financieren. Het bedrijf kan goedkoop lenen dankzij zijn stevige assets en garanties van de drinkwatermaatschappijen en de Vlaamse overheid. Toch moet het kapitaal geregeld versterkt worden om de huidige Aa2-rating van het kredietratingbureau Moody’s te behouden.
In de periode 2010-2016 kreeg Aquafin 100 miljoen euro kapitaal toegestopt. Recent kwam daar 50 miljoen euro extra bij van PMV, die sinds vorig jaar de directe eigenaar werd. Die kapitaalverhoging moet Aquafin door de volgende investeringsgolf loodsen.
Vertraging
Ondanks die zware investeringen zal Vlaanderen de Europese waterdoelstellingen hoogstwaarschijnlijk niet halen. ‘Die extra 15 procent aansluiten op de riolering wordt moeilijk’, geeft Goossens toe. De gemakkelijkste projecten in stedelijke gebieden zijn al gedaan, vooral in de moeilijkere landelijke gebieden is nog veel werk aan de winkel. ‘In dit tempo zijn we nog 20 jaar bezig’, schat Goossens.
De investeringen nog meer opkrikken is moeilijk. ‘Het is een politieke afweging’, zegt Goossens. De factuur komt terecht bij de gezinnen, die voor afvalwaterzuivering toeslagen betalen op de waterfactuur. De stijging daarvan leidde de voorbije jaren al tot onvrede. Een gemiddeld gezin betaalt 364 euro per jaar voor water. Meer dan de helft gaat naar de kosten van afvalwaterverwerking: 30 procent als vergoeding voor het gemeentelijk niveau en 22 procent voor Aquafin.
In een recente ‘Pano’-reportage van de VRT kwam ook aan bod dat heel wat gemeenten vertraging hebben met het aansluiten van de woningen op hun grondgebied. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) spoorde de gemeenten aan om het probleem serieus te nemen.
Goossens pleit ervoor om de middelen efficiënter in te zetten. ‘In het verleden bleek soms dat twee naburige gemeenten én Aquafin los van elkaar een bufferbekken bouwden. Door beter te coördineren kan hetzelfde doel bereikt worden met minder middelen.’ Aquafin kreeg van de Vlaamse regering de opdracht om een coördinerende rol te spelen in ‘asset management’.
Nieuwe uitdagingen
Maar de waterzuiveraar staat ook voor nieuwe uitdagingen. Residu’s van medicijnen en microplastics uit het water zuiveren bijvoorbeeld. In Aartselaar loopt een proefproject om te kijken hoe Aquafin die uit het water kan filteren, en wat de operationele kosten zijn. Momenteel moet dat nog niet, maar vroeg of laat zal daar Europese regelgeving rond komen. ‘We willen daar al wat kennis over opdoen’, zegt Goossens.
Daarnaast probeert Aquafin ecologisch met afvalwater om te springen. Goossens: ‘Afvalwater is een bron van energie en grondstoffen.’ Energiewinning kan door de vergisting van organisch materiaal in de riolering. Dat levert biogas op dat bij aardgas kan gemengd worden. Andere afvalstoffen kunnen verbrand worden en elektriciteit opleveren.
En dan is er nog een mogelijk nieuwe bron van groene energie: riothermie, het recupereren van de warmte uit riolen. Het water uit de douche of (af)wasmachine warmt het rioolwater op. Die warmte kan gerecupereerd worden voor vloerverwarming.
Bron: De Tijd
